Раштавӑн (декабрӗн) 3-мӗшӗнче Чӑваш наци библиотекинче (Шупашкар, Ленин пр., 15 ҫурт) «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса» шкул ачисемпе ҫамрӑксем тата вӗрентекенсем хайланӑ сӑвӑ-калав пуххин хӑтлавӗ (презентацийӗ) иртӗ. Пуҫламӑшӗ — 11 сехетре.
Кӗнекене 2010 ҫулта ирттернӗ «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» интернетри литература ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ хайлавсем кӗнӗ. Чӑваш халӑх сайчӗ (Chuvash.Org) ачасемпе ҫамрӑксем хушшинчи литература ӑмӑртӑвӗсене тӑваттӑмӗш ҫул ирттерет. Тӗп тӗллевӗмӗр — яш-кӗрӗмӗн литература пултарулӑхне аталантарасси, ҫут ҫанталӑкри тата кулленхи пурнӑҫри пулӑмсене илемлӗ ҫырулӑх мелӗпе уҫса пама хӑнӑхтарасси. 2009 ҫултан пуҫласа вара пирӗн конкурссене вӗрентекенсем те — шӑпах ачасене ырӑ ӑс хывакансем — хутшӑнаҫҫӗ.
Пӗлтӗрхи ӑмӑртӑва пурӗ 140 хайлав килнӗччӗ — 111-ӗшне ачасем ӑсталанӑччӗ, ыттисене — вӗрентекенсем. Кӗнекене вара 100-е яхӑн сӑвӑ-калав вырнаҫрӗ — унта малти вырӑнсене йышӑнма пултарнисем кӑна мар, ыттисене те кӗртме май пулчӗ. Кашни автор мар пулин те хӑшӗ-пӗри хӑй ҫырнӑ хайлавӗпе паллаштаратех пулӗ.
Кӗнекене илемлетес тӗллевпе кӑҫал «Лаша сӑнарӗ хут ҫинче» ятарлӑ ӳнер ӑмӑртӑвӗ те ирттернӗ — унта пурӗ 28 ӗҫ килчӗ. Хӑшне-пӗрне эсир кӗнекере тупаятӑр. Ӳкерчӗксен тӗп пайӗ вара — Станислав Юхтар явӑҫтарнипе Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫырмапуҫ шкулӗн ачисем хатӗрленӗскерсем. Хӑтлавра кӗнекере вырнаҫнӑ ӳкерчӗксен куравӗ ӗҫлӗ — вӗсемпе унта паллашма май пулӗ.
Эрнекун, пушӑн 25-мӗшӗнче «Лаша сӑнарӗ хут ҫинче» ятлӑ ӳнер ӑмӑртӑвӗн юлашки ӗҫӗсене йышӑнтӑмӑр. Ҫапла май вӑл вӗҫленни ҫинчен пӗлтеретпӗр. Ку ӑмӑрту хӑйне евӗрлӗ пулчӗ ӗнтӗ — эпир вырӑн палӑртмӑпӑр, ӳкерчӗксенчен чи илемлине суйламӑпӑр. Кам хутшӑннӑ — кашни хӑйне ҫӗнтерӳҫӗ теме пултарать. Парне вара — маларах каласа хӑварнӑ тӑрӑх — сирӗн ӳкерчӗк кӗнекере пичетленни пулӗ.
Ӳнер ӑмӑртӑвне пӗтӗмлетнӗ май ҫакна калама май пур: пӗтӗмӗшле 30 ӗҫ ярса пачӗҫ, вӗсенчен иккӗшне, пахалӑхӗ ытла та япӑх пулнӑран, тӳрех пӑрахӑҫлама тиврӗ. Ыттисене КУНТА курма пултаратӑр.
Шел те, кӗнекере пичетлеме юрӑхлисем вӗсен шутӗнче нумаях мар. Ӑмӑрту йӗркине ӑнлантарса панӑ чухне тӗрлӗ тӗссене сахалтарах усӑ курмалли пирки каларӑмар пулин те хӑшӗ-пӗри пирӗн сӗнӗве шута илмен. Нумай сӑрласа тултарнисем те пур. Унашкал ӗҫсене кӗнекене кӗртме ытла та йывӑр. Теприсем тата ӗҫе хӑш хайлав тӑрӑх ӳкернине кӑтартман — пирӗн вӗсене тахӑш ҫумне вырнаҫтармалла тет...
Ӳнер ӑмӑртӑвне Елчӗк, Комсомольски, Канаш, Ҫӗмӗрле, Хӗрлӗ Чутай, Муркаш районӗсенчи ачасем хутшӑнчӗҫ.
Пӗлетӗр пулӗ, эпир пӗлтӗр «Урхамахсем тӑраҫ тапартатса...» литература ӑмӑртӑвне ирттернӗччӗ, унта ярса панӑ хайлавсене кӗнекен пичетлесе кӑларма шантарнӑччӗ. Вӑхӑт майӗпен шӑвать, хамӑр сӑмаха пурнӑҫлама та вӑхӑт ҫитрӗ.
Хальхи вӑхӑтра, корректор текстсене тӗрӗслесе тӳрлетнӗ хыҫҫӑн, кӗнекене калӑплатпӑр. Унсӑр пуҫне ӳнер ӑмӑртӑвӗ ирттерсе ачасен ӳкерчӗкӗсене йышӑнатпӑр («Лаша сӑнарӗ хут ҫинче» ятлӑ), вӑл пушӑн 25-мӗшӗччен пырать.
Кӗнеке калӑпӑшӗ 500 страница патнелле пулнӑран ӑна пичетлесе кӑларма хальхинче укҫа ытларах кирлӗ пулӗ. 300 экземплярпа кӑларма 40-50 пин кирлӗ, 500 экземплярпа — 53-65 пин. Паллах, пирӗн 500 экземплярпа, хытӑ хуплашкаллӑ каларассӑм килет — унашкал кӗнекене алӑра тытма та, вулама та меллӗ. 65 пин пухма ҫӑмӑл мар, ҫавӑнпа та эсир пулӑшасса шанас килет. Ку пирӗн пӗрремӗш кӗнеке мар, ҫавӑнпа та сирӗн пулӑшу сая каймасса шантарсах калатпӑр. //тата эп Шупашкара куҫнӑран кунта ун чухлӗ укҫа пухма йывӑртараххине шута илӗр...
Хальлӗхе пурӗ 13 469.83 (20.72%) тенкӗ пухӑннӑ. Кунта пӗлтӗрхи кӗнекене кӑларма ярса панӑ укҫан юлашки пайӗ, «Асамлӑх ҫулӗ» кӗнекене сутса тунӑ укҫа тата кӗнекене кӑларнӑранпа ярса панӑ укҫа кӗреҫҫӗ.
Укҫа куҫармалли счета кунта пӗлтернӗ. Альфа-банк счечӗ ҫине куҫарнӑ чухне те, электронлӑ укҫапа куҫарнӑ чухне те хӑвар ятӑра, хушаматӑра пӗлтерӗр, «Урхамах» сӑмах ҫырма ан манӑр (вӑл счетсене эп ытти ӗҫсенче усӑ куратӑп, ҫавӑнпа та апла палӑртни эсир куҫарнӑ укҫана тӗрӗс усӑ курма кирлӗ).
Пӗлтӗр, 2010 ҫулта, эпир шкул ачисемпе вӗрентекенсем хушшинче «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» литература ӑмӑртӑвне ирттерсеччӗ. Ирттертӗмӗр кӑна мар, питӗ лайӑх чысларӑмӑр пек.
Ӑмӑртӑва пуҫлас умӗн каласа хӑварнӑччӗ ӗнтӗ — хайлавсене кӗнекен кӑларма тӑрӑшӑпӑр. Ҫак ӗҫе пурнӑҫлама пире ачасен ӳкерчӗкӗсем кирлӗ. Ҫавна май эпир шкул ачисем хушшинче «Лаша сӑнарӗ хут ҫинче» ятлӑ ӳнер ӑмӑртӑвне пуҫаратпӑр.
Кӗскен: сирӗн «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» литература ӑмӑртӑвне ярса панӑ ӗҫсем хушшинче эпир суйланӑ хайлавсенчен (PDF, вӗсене хулӑм шрифтпа уйӑрнӑ) пӗрине илмелле те ун тӑрӑх ӳкерчӗк тумалла. Хайлавӗсене кунта тупма пулать. Ӳкерчӗке кӑранташпа, гуашьпе тумалла, тӗс нумай пулмалла мар (хура-шурӑ пулсан та ҫитет). Ӗҫе пуш уйӑхӗн 25-мӗшччен ярса памалла.
Паянхи шӑматкунхи сивӗ кун, раштавӑн 18-мӗшӗнче, Шупашкарти вӗренӳ иститутӗнче пирӗн Chuvash.Org пӗрлӗхпе Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ирттернӗ «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» литература ӑмӑртӑвӗн ҫӗнтерӳҫисене чысларӑмӑр. Хаваслӑ мероприяти 11 сехетре пуҫланчӗ.
Пухӑннисем умӗнче Николай Плотников (Chuvash.Org-ӑн тӗп администраторӗ), Владимир Андреев (Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ертӳҫи), Юрий Виноградов (вӗренӳ институчӗн ӗҫченӗ), Надежда Григорьевна Иванова (вӗренӳ институчӗн ӗҫченӗ) тухса калаҫрӗҫ, мала тухнӑ шкул ачисемпе вӗрентекенсене хаклӑ парнесемпе чысларӗҫ. Пӗрремӗш вырӑна тухнисене 60х40 виҫеллӗ карттин, 2-мӗш вырӑна тухнисене 40х30 виҫеллӗ карттин, 3-мӗш вырӑна тухнисене 30х20 виҫеллӗ карттин лекрӗ. Унсӑр пуҫне вӗсене пурне те дипломсем тата нумай пулмасть пичетленсе тухнӑ «Асамлӑх ҫулӗ» кӗнекесем парнелерӗҫ.
Мероприятие Ҫӗнӗ Шупашкарти 16-мӗш шкулта ачасене чӑваш чӗлхипе литературӑна вӗрентекен Вера Никонорова ертсе пычӗ.
Раштавӑн 18-мӗшӗнче, шӑматкун, Шупашкарти вӗренӳ институтӗнче кӑҫал иртнӗ «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» литература ӑмартӑвӗн ҫӗнтерӳҫисене чыслатпӑр! Пуҫламӑшӗ — 11 сехетре!
Чыслава эпир ӑмӑртура мала тухнӑ пур шкул ачине те пур вӗрентекене те чӗнетпӗр! Сире, ҫак ӑмӑртура хӑвӑрӑн пултарулӑха кӑтартма пултарнисене, хаклӑ парнесем кӗтӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсем хӑйсен хайлавӗсемпе те паллаштарӗҫ пулӗ тетпӗр.
Мероприяти 2-3 сехет пырӗ.
Программӑра: ӑмӑрту йӗркелӳҫисен, вӗренӳ институтӗнчен ӗҫлекенсен сӑмахӗ, пӗчӗк кӑна концерт (Вера Панкратовӑпа Валерий Архипов пулӗҫ). Ачасемпе тӗлпулма Георгий Краснов ҫыравҫа чӗнме пулӑртнӑ. Мероприятие ертсе пыма Вера Никоноровӑна шанса патӑмӑр.
Сивӗ... Сивӗ ҫанталӑк... Сивӗ ҫанталӑк ку ӑшӑ чӳк уйӑхне кӗтмен-ҫитмен пек килсе кӗчӗ, пӗр самантрах хӗл кунӗ тавралӑха хӑй аллине илчӗ. Хӑй ҫинчен асаилтерчӗ. Хӗл ҫитрӗ. Урамра та, календарьпе те. «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» литература ӑмӑртӑвӗн пӗтӗмлетӗвне тума та вӑхӑт ҫитрӗ. Унпа паллашнӑ май вӑл сире кӑшт та пулин ӑшӑтатех тесе шутлатпӑр. Сивӗ хӗл сивви те туйӑнмӗ...
Кӑҫалхи ӑмӑрту епле иртни самай пирӗн кӑмӑла кайрӗ. Малтанхисене вӗренӳ министерстви хутшӑнатчӗ пулсан, кӑҫалхи йӗркелӳҫӗсен шутӗнче вӗсем пулмарӗҫ. Вӗсене те ҫӑмӑлрах пулчӗ пулӗ, пире те ку самай ирӗк пачӗ. Вӗсем пӗлтернине кӗтмесӗр пӗтӗмлетӗве эпир паянах, раштавӑн пӗрремӗш кунӗнчех, пӗлтерме пултаратпӑр! Пурӗ 140 хайлав йышӑнтӑмӑр. Ытларах та ярса пачӗҫ ӗнтӗ, анчах та хӑшӗ-пӗрине, ӑмӑрту йӗрки-шывӗпе килӗшӳсӗр пулнӑран, йышӑнма май пулмарӗ. Чылайӑшӗ эпир фантастика конкурсне ирттерни ҫинчен манса кайнӑ пулас — пӗр чӗптӗм те пулин тупма май ҫуккӑччӗ. Эпир вӗсене йышӑнтӑмӑр, анчах та хайлавӗ темле чаплӑ пулсан та вырӑн памарӑмӑр.
Ҫапла, нумай пулмасть, пӗрремӗш хайлавсем ҫитрӗҫ. Икӗ юмах килчӗ — иккӗшӗ те Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ялӗнчен. Вӗсем малтанхи ӑмӑртусене те хастар хутшӑнатчӗҫ, кӑҫалхине те ирттерсе ямарӗҫ. Шел те, пурне те йышӑнма май ҫук. «Юратнӑ лаша Ҫӑлтӑр» хайлава ҫеҫ илтӗмӗр — ӑна 5-мӗш клас ачи ҫырнӑ пулин те авӑн уйӑхӗнче 6-мӗшне каятех пулӗ терӗмӗр. Тепри вара вырӑсларан куҫарнӑ хайлав ҫеҫ пулчӗ. Асаилтеретпӗр: кӑҫал эпир 1-5 класра вӗренекен шкул ачисен хайлавӗсене йышӑнмастпӑр — вӗсене тӗрӗслеме питӗ хӗн. Ҫавӑн пекех ӑмӑрту йӗрки-шывӗпе килӗшӳллӗн чӑвашла ҫырнӑ хайлавсем ҫеҫ хутшӑнайраҫҫӗ.
«Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» интернет конкурса ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, културине вӗрентекенсене литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркеленӗ, вӗрентекен ҫулталӑкне халалланӑ.
Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх кӑҫал та эпир литература конкурсне ирттеретпӗр! Вӑл «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» ятлӑ пулӗ.
Ӑмартӑва ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, културине вӗрентекенсене литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркелетпӗр, вӗрентекен ҫулталӑкне халаллатпӑр.
Конкурса иртттерекенсем: Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ.
Хайлавсене фантастика е фэнтези стилӗпе ҫырмалла. Унта тӗп вырӑнта пулмасан та, лаша сӑнарӗ пулмалла.
Ӗҫсене 2010 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнатпӑр. Унччен вӑхӑт нумай тесе ан ларӑр — хайлавсене халех ярса пама пултаратӑр. Хайлав калӑпӑшӗ пысӑкрах пулсан — ун хаклавӗ те лайӑхрах пулӗ. Тӗплӗнрех ӑмарту йӗрке-шывне пӑхӑр.
Ан манӑр: эсир ярса панӑ хайлав тӳрех пирӗн электронлӑ вулавӑшра вырнаҫӗ — ӑна конкурс жюрийӗ кӑна мар, пурте вулама пултарӗҫ!
-3.7 °C